Najczęściej występujące wady wymowy:
SEPLENIENIE (SYGMATYZM) – nieprawidłowa realizacja następujących głosek: s, z , c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż
Przykłady:
- Zastępowanie spółgłosek: s, z , c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż
spółgłoski: sz, ż, cz, dż – zastępowane przez spółgłoski s, z, c, dz
np. myszy – mysy, szafa – safa, żaba – zaba, czekolada – cekolada, dżungla – dzungla
spółgłoski: s, z, c, dz, i sz, ż, cz, dż – zastępowane przez spółgłoski: ś, ź, ć, dź
np. szafa – śafa, żaba - źaba, czekolada – ćekolada, dżungla – dźungla, sałata – śałata, zapałki – źapałki, cebula – ćebula, dzbanek – dźbanek
spółgłoski: c, dz, ć, dź, cz, dż – mogą też być zastępowane przez: s, z, ś, ź, sz ;
np. cebula – sebula, dzbanek – zbanek, ćma – śma, dźwig – źwig, czapka – szapka, dżokej – żokej
- Brak realizacji głosek
Głoski te mogą być również w ogóle nie realizowane przez dziecko:
np. szafa – afa, koza – koa,
- Nieprawidłowa realizacja głosek: s, z , c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż
np. podczas artykulacji dziecko wsuwa język między zęby w linii środkowej lub bocznej.
ROTACYZM (RERANIE) – wada wymowy, polegająca na braku lub nieprawidłowej realizacji głoski r.
- Zastępowanie głoski r innymi głoskami wymawianymi prawidłowo:
np. rower – jowej, rower – łoweł, rower – dowed, rower – wowew, rower – lowel
- Opuszczenie głoski r
np. ryba – yba
- Nieprawidłowa realizacja głoski r
Polega na deformacji głoski r, czyli tworzeniu dźwięku nie występującego w systemie fonetycznym naszego języka. Brzmienie głoski r jest zdeformowane.
KAPPACYZM/ GAMMACYZM – wada artykulacyjna, która polega na nieprawidłowej realizacji głosek k, g
- Zastępowanie głosek k oraz g odpowiednio głoskami t oraz d:
np. kura – tura, kino – tino,
góra – dóra, gitara – ditara
- Opuszczanie głosek k, g:
np. kura – ura, kino – ino
góra –óra, gitara – itara
MOWA BEZDŹWIĘCZNA – to zaburzenie w realizacji dźwięczności, polega ono na nie wymawianiu głosek dźwięcznych, a także zastępowanie ich odpowiednimi głoskami bezdźwięcznymi.
Zaburzeniu pod względem dźwięczności ulegają następujące pary głosek:
b – p, bi – pi, d – t, g - k, gi - ki, dz - c, dż - cz, dź - ć, w - f, wi - fi, z - s, ż - sz, ź - ś
Przykłady:
np. arbuz - arpus, burza – pusza, granica - kranica, dzbanek - cpanek, dżdżownica - czczownica, dziwny - ciwny, koza – kosa, towar - tofar, tablica – taplica, waga – faka, zegar – sekal, żaba – szapa